Alles over waxen en autolak oolieren

Als je het speelveld van een flipperkast er als nieuw wil laten uitzien, krasjes en doffe waas verwijderen, en het wil beschermen, kan je veel produkten gebruiken ontworpen zijn om autolak te onderhouden en te polieren. Alle moderne flipperspeelvelden zijn beschermd met een vernis die ook voor autos wordt gebruikt. Toch gebruiken vele mensen hun eigen methode en is men zo overtuigd dat enkel hun manier de enige goede is, dat men soms van een 'wax oorlog' spreekt.

De grote wax oorlog. Klinkt belangrijk, niet ? Op de usenet discussie groep rec.games.pinball refereert men af en toe naar het grote wax-debat of de grote waxoorlog. Er zijn namelijk al enkele hevige discussies geweest over welke wax wel en niet te gebruiken, iedereen heeft zo zijn eigen mening erover en wil niet van zijn standpunt wijken.

De oorzaak is dat iedereen wel goede of slechte ervaringen heeft met een bepaald produkt van een merk en niet van iets anders wil horen. Mensen met andere ervaringen worden weggelachen of uitgescholden. Wat de meesten vergeten is dat niet elk speelveld hetzelfde is, het ene is meer afgesleten dan andere of de invloed van andere produkten heeft erop ingewerkt. Zelfs de manier waarop men een produkt aanbrengt kan van persoon tot persoon verschillen, met goede tot slechte resultaten als gevolg.

Mensen hebben zelf ook verschillende doelstellingen. Er is een groot verschil tussen een verzamelaar die genoeg tijd heeft en zijn speelveld zo goed mogelijk wil verzorgen en het nog tientallen jaren wil bijhouden. Aan de andere kant heb je handelaren die snelle resultaten willen: een mooi blinkend speelveld zonder veel inspanning zodat ze de flipper duur kunnen verkopen. De lange termijn invloed van bepaalde produkten is van geen belang, de flipper is toch verkocht. Hij wil gewoon me zo weinig inspanning in zo kort mogelijke tijd een mooi speelveld.

Tenslotte is er zover ik weet geen wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het waxen en polieren van speelvelden. Er is dus geen juist en foutief product. Terwijl sommige produkten in theorie slecht zijn voor een speelveld, worden ze misschien in zo'n kleine hoeveelheid en zo sporadisch gebruikt dat de eigenaar er niets van merkt en gelukkig is. Of de flipper wordt na een paar jaar verkocht en men heeft geen weet van problemen op lange termijn.

In dit artikel probeer ik objectief te blijven, u te verwijzen naar allerlei informatie zodat u uw eigen mening kan vormen. Er is wel wetenschappelijk onderzoek gedaan naar produkten voor op autolakken te gebruiken, en dat kan op speelvelden worden toegepast aangezien het om bijna dezelfde beschermingslaag gaat.

Verder: alles is relatief. Als je autolak in perfecte staat wil houden dan moet je niet op je flipperkast spelen (of je auto buiten laten staan). Ben je tevreden met de manier waarop je nu werkt en wil je niet veranderen, even goed. Enkel wanneer je open staat voor nieuwe technieken kan je de artikels hier lezen.

Ik ga niet in detail gaan over welke specifieke produkten en merken het beste zijn, zoals sommige andere websites. Hier in Europa zijn de helft van de in Amerika vermelde produkten niet verkrijgbaar of hebben ze soms een andere samenstelling. En zoals gezegd, voor de ene persoon kan iets goed zijn en voor een andere niet.

Ik link naar een heel aantal artikels bij Autopia. Ik heb geen relatie met deze website, doe dit niet om hun produkten aan te praten ofzo, ik link enkel naar deze site omdat er een groot aantal relevante artikels op staan. Dezelfde informatie vind je verspreid over andere websites op het internet, hier staat gewoon alles samen. Hou er altijd rekening mee dat bepaalde websites hun produkten willen verkopen dus dus ze vertellen niet altijd het hele plaatje.. probeer altijd via meerdere bronnen feiten te confirmeren.

Inleiding tot autolakken en wax

Het eerste wat je moet doen is controleren welk type speelveld en lak je hebt. Oudere flipperkasten (tot 1990) waren beschilderd/bedrukt en dan vernist. Op recentere flipperkasten is de verf beschermd met een polyurethaan lak. Deze lak is gelijkaardig aan de moderne autolak.
Williams speelvelden in begin jaren 90 hadden dan ook een Diamondplate logo om dit aan te duiden. Recentere spellen (vanaf 1993) hebben dit logo niet meer maar zijn ook ermee beschermd.
Prototypes van sommige oudere kasten (Diner, Whirlwind, ..) hadden soms ook Diamondplate, terwijl de gewone productie kasten dit nog niet hadden. Ga altijd na welk type speelveld je hebt, want het heeft veel belang met betrekking tot de produkten die je er op mag gebruiken !

Diamondplate logo op Addams Family playfield.

Om meer te leren over de verschillen tussen vernis en clearcoat en hoe alles ontstaan is, lees History of Automotive Coatings. Dit geeft een interessante achtergrond hoe autolak is ontstaan en wat de redenen waren (kost, milieu, mooier, ..).
Dingen die ik hier heb geleerd: het waxen van een koetswerk gaat terug naar de tijd van paard en kar. De traditionele produkten waren toen geschikt maar niet meer voor een moderne carrosserie ! Let zeker ook op de fotos van krassen die wax en poetsdoeken maken op autolak!

Na het zien van die fotos ga ik in elk geval mijn auto of flipperkast niet meer met een oude t-shirt of handdoek poetsen. Clearcoat krast heel snel, gebruik het verkeerde type doek en je hebt allemaal microscopisch kleine krasjes. Je ziet ze niet onmiddellijk omdat je ze met wax vult maar ze zijn er toch, en alles super hard laten blinken zal steeds moeilijker gaan.

Foto: de polijstwatten die ik nu gebruik.
Koop best goede microvezel doeken om te waxen.

Mensen die autos oppoetsen beginnen het te leren: carnauba wax was goed in het verleden, maar moderne wagens hebben moderne produkten nodig. Mensen die met flipperkasten bezig zijn, moeten dit ook leren en ook nieuwe produkten proberen. Je moet daarom niet direkt het allerduurste kopen dat enkel op een Porsche of Ferrari wordt gebruikt, maar de allergoedkoopste produkten laat je beter staan omdat ze niets van bescherming bieden..

Waarom waxen we ? Wanneer blinkt autolak ?

Je waxt een speelveld om een extra beschermingslaag bovenop de clearcoat te leggen, om slijtage tegen te gaan. Een gewaxt speelveld ziet er ook beter uit: de lak blinkt harder, kleuren lijken feller. Het speelt ook sneller, de bal rolt beter.
Een oppervlak spiegelt omdat het heel glad is. Dat doe je door de clearcoat te polijsten en daarna nog hele kleine krasjes op te vullen met wax zodat de bovenlaag perfect glad is.

Lees ook deze informatie ivm chemicalien. Zorg dat je goed het verschil begrijpt tussen reinigings produkten, middelen om te polijsten, en wax.
Een reiniger doet enkel dat: vuil weghalen. Hij mag niet de clearcoat aantasten of residu achterlaten.
Een poliermiddel of polish dient om de clearcoat glad te maken.
Tenslotte legt een wax een beschermlaagje bovenop de clearcoat voor extra bescherming en glans.
Je kan best verschillende dingen gebruiken voor elk van deze stappen, en niet alles-in-een produkten. Want dan weet je niet waarin iets goed is en hoe goed precies (hoeveel schuurt het, hoeveel bescherming, ..) Ze zijn wel gemakkelijk te gebruiken en misschien geschikt voor regelmatig onderhoud, maar zeker niet wat je wil bij een grondige opknapbeurt. En het kan niet een optimaal resultaat garanderen want het is niet speciaal voor jouw speelveld ontwikkeld.

Wat ik leerde uit dit artikel:
Nooit een polish of produkt gebruiken dat agressiever is dan nodig !
Polish haalt echt een fijn laagje verf of clearcoat weg (alhoewel sommige websites het tegendeel beweren). Polier een auto dus niet te veel, enkel wanneer het echt nodig is.

Hier staan nog wat mythen en misverstanden.. Belangrijk hier: clearcoat moet je waxen.
Op een nieuw geclearcoate lak moet je 2 maanden wachten met wax
En opnieuw: let op welk type poetsdoek je gebruikt.

Clearcoated speelvelden

Polieren van lak

Voor je probeert van een speelveld te polieren, lees eerst dit artikel. Het legt de theorie uit en geeft een boel informatie en tips van mensen die er dagdagelijks mee bezig zijn.
Wat ik heb geleerd: haal niet te veel clearcoat weg; dingen veranderden enorm sterk de laatste 10 jaar; een automatische buffer of poliermachine heb je niet echt nodig, je kan alles met de hand doen maar het duurt enkel wat langer. En hier ook: begin met het minst agressieve produkt eerst.

Dit Black Hole speelveld is al heel glad en weerkaatst het licht heel goed.
Het is enkel gepolierd met Commandant 5 en nog niet gewaxt.

Nog iets dat ik leerde gaat over de wollen poetsschijven. Dit zijn agressieve schijven, bedoeld om grove krassen weg te werken. Het afwerken en opblinken gebeurt met zachtere schijven uit mousse. Het is niet de eerste keer dat ik iemand trots hoor zeggen dat ze hun speelveld met een wollen poetsdoek op hun boormachine hebben opgeblonken.. sommigen verkopen zelfs speciaal zo'n kits met een wollen doek. Maar dit is blijkbaar een slecht idee omdat het meer krasjes maakt ?? En ja je zal je speelveld wel kunnen opblinken maar blijkbaar is het niet ideaal..

Je speelveld waxen

Hier is veel te vinden over auto wax.
Synthetische wax is harder dan Carnauba wax, zeker op clearcoat. Dit is in tegenstelling tot wat ik altijd had gehoord ?! Ik hoorde altijd dat de harde paste wax beter was dan vloeibare wax, en ging er dan ook (foutief) van uit dat synthetische vloeibare wax minder hard was. Zo kocht ik ook de platte dozen Turtle wax en niet de bussen vloeibare turtle wax (enkel de vloeibare krasremover, wat een zacht poliermiddel is).
De zogenaamde 'show waxes' zijn echter heel zacht en geven geen duurzame bescherming. Zij zijn enkel geschikt om iets heel fel te doen blinken (voor korte tijd). Leuk wanneer je een flipperkast wil verkopen en indruk wil maken met een hoge glans, maar ze geven geen langdurige bescherming.
De beschreven truuk van carnauba wax boven op synthetische wax lijkt me heel goed. Eerst een laagje (of meerdere) synthetische wax, dat tot 2 dagen laten drogen voor optimale bescherming, en daarna nog Carnauba wax erop aanbrengen voor extra glans en kleurdiepte.

Foto: de wax die ik nu gebruik. Vroeger enkel de harde Turtle wax. Nu gebruik ik eerst de Johnson synthetische wax, laat die een dag uitharden, en gebruik dan pas Turtle wax. Voor regelmatig onderhoud breng ik enkel een laagje vloeibare autowax aan.

Petroleum distillaten in autowax

Er is toch een ding waarover bijna iedereen in de flipper wereld het eens is: petroleum distillaten zijn slecht.
Ze maken mylar en plastics dof en lossen lijm op. Volgens sommigen tasten ze zelfs de plastic sterposts aan. Gebruik dus niet Wildcat 125, alhoewel Bally het in de jaren 80 aanraadde.
Maar gebruik altijd je gezond verstand. Sommige produkten hebben zo'n kleine hoeveelheid petroleum dat het amper kwaad kan, je moet niet elk flesje weggooien dat er vermelding van maakt.. Maar kan je kiezen tussen iets op petroleum en iets op waterbasis: neem water-basis.

Gevernist hout beschermen

Hier op wikipedia is wat info over 'lacquer'.
Het belangrijkste dat je moet weten is dat de verschillende types speelvelden ook andere types van produkten verdragen. De klassieke waxen gebruik je best op je oudere flipperkast, de moderne produkten op je moderne flippers.
Wees in elk geval voorzichtig. Best gebruik je nooit zomaar een poliermiddel ! Wil je het toch gebruiken wees dan heel voorzichtig want voor je het weet verwijder je verf.

Poetsdoeken

Zoals boven reeds vermeld: kijk na wat voor doek je gebruikt om je speelveld of auto te poetsen en te waxen.
Is het doek te hard, of zit er restjes vuil in, dan maakt je kleine krasjes. Dat is het tegenovergestelde van wat je wil bereiken.
Wil je echt blijven je oude t-shirt of handdoek gebruiken: gooi hem dan tenminste regelmatig in de wasmachine zodat hij proper is en er geen harde restjes van wax in zitten van de vorige keer dat je de doek hebt gebruikt.

Foto: de poetsdoek die ik nu gebruik om te waxen. Ik gebruik zo 2 doeken: een om de wax aan te brengen (die echt doordrongen raakt) en een andere om de wax dan op te blinken en het teveel te verwijderen.

Besluit

Ik heb in elk geval een aantal dingen geleerd van deze artikels.
Ik was zo al geen voorstander van gecombineerde poets- en wax produkten, en gebruikte verschillende produkten. Maar ik ken mensen die enkel poetsen en nooit waxen. Of die een poliermiddel als regelmatig onderhoudsmiddel gebruiken.
Ik gebruikte bijna eender wat als poetsdoek, een oude handdoek, tshirt, enz. Nu gebruik ik enkel speciale poetswatten en poetsdoeken, zowel op mijn flipperkasten als op de auto.
Het is niet dat een speelveld zoals een auto kan roesten, dus die microscopisch kleine krasjes kunnen niet zoveel kwaad, maar toch.. je maakt wel kleine krasjes.. en krasjes zorgen op den duur voor een dof oppervlak.
Synthetische wax gebruik ik nu ook. Vroeger gebruikte ik enkel harde (carnauba) wax.