Flipperen op de computer: Het bouwen van een digitale flipperkast.

Tekst en fotos door Edmond Te Kiefte. Artikel is ook in de Spinner (magazine van de NFV) verschenen.

Motivatie

Vroeger heb ik met veel plezier flipperspellen gespeeld op mijn Amiga computer. De laatste jaren gebruikte ik Visual Pinball wel eens om te bepalen of ik een bepaalde kast leuk zou vinden. Maar flipperen op een computer is toch niet te vergelijken met een echte flipperkast. Of toch wel?
Sinds de komst van Visual Pinball 9 is het mogelijk om de flipperkasten full screen te draaien. Ook Future Pinball heeft de mogelijkheid om in arcademode full screen de tables te laten zien.
Ik had al een artikel gelezen over Hyperpin; een frontend voor Visual Pinball en Future Pinball. Met deze informatie en de bouwresultaten van verschillende �cabinetbouwers' in mijn achterhoofd besloot ik om zelf zo'n kast te gaan bouwen. En ik vind zelf: Het resultaat mag er zijn !

Try-out

Natuurlijk begin je niet met de aanschaf van tv's en computers. Eerst maar een zien of het lukt om de software draaiende te krijgen en of het geheel aan de verwachting voldoet. Dus vol goede moed VP9, VPinmame en Hyperpin gedownload en geinstalleerd op mijn laptop.
VP blijkt zich bij veel mensen lastig te installeren. Gelukkig is er een kant en klare installer te downloaden op vpforums.org. Vpinmame zit hier bij in en bij de standaard installatie staan alle instellingen direct goed. Een paar VP9 tables gedownload, laptop aangesloten op de woonkamer televisie en testen maar.
Helaas werkte niet alles zoals het zou moeten werken maar ik wist dat dit door de tekortkoming van mij laptop kwam. Ik was buitengewoon verrast door de kwaliteit van de tables dus ik besloot dat de bouw kon beginnen. Eerst onderzoeken aan welke eisen de beeldschermen en computer moeten voldoen.Vervolgens een begroting maken. Mijn doel was om het geheel voor zo min mogelijk geld te bouwen zonder dat dit ten koste ging van kwaliteit. De begroting kwam uit op 1800 euro. Een boel geld, dus dit moest goed aangepakt worden. Uiteindelijk ben ik iets boven de 2000 euro uitgekomen.

De computer

Omdat mijn laptop de software niet helemaal aankon besloot ik met de computer te beginnen. Mocht ik het alsnog af willen blazen dan is een vlotte computer in elk geval welkom.
Zelf een computer in elkaar zetten is tegenwoordig voor iedereen te doen. Eigenlijk is het niets meer dan wat stekkers monteren want een systeemkast is niet nodig. Deze gebruikt toch alleen maar te veel volume in het cabinet. De computer is gemonteerd op een houten plank. Ik heb gekozen voor een asus moederbord, een Intel Dual Core 3 gigahertz processor en 4 gigabyte geheugen. De beste videokaart voor deze job is de Nvidia maar niet elke is geschikt. Volgens ervaren cabinet bouwers is de 9800GT een goede keus dus deze kaart heb ik aangeschaft. Verder is een sterke voeding van minmaal 500 watt nodig omdat de videokaart extra power van de voeding krijgt. Overigens is voor elke pc een goede voeding met een hoge effici�ntie aan te bevelen. Nooit op de voeding bezuinigen ! Natuurlijk nog een harddisk en een dvd speler erbij en de computer is compleet.

Nadat alle software ge�nstalleerd was heb ik regelmatig de computerplank aan de woonkamer tv gekoppeld. Dit maal met een HDMI kabel tussen de tv en de 9800gt. Visual Pinball in FullHD. Geweldig! En nu kon ik ook een 2e beeldscherm voor de kopruit testen. De 2e monitor wordt met een vga kabel op dezelfde videokaart aangesloten. Al met al bleek het vrij eenvoudig. De help file van hyperpin is ook erg duidelijk. In elk geval stond het nu echt vast. Het cabinet zou gebouwd worden !

Het cabinet

Eigenlijk zijn er twee keuzes; zelf een cabinet bouwen of een bestaand cabinet gebruiken.
Het voordeel van een zelfbouw cabinet is dat deze precies op maat van de schermen gemaakt kan worden. Een nadeel is dat dit een stuk prijziger is en dat het een mindere pinball look zal hebben. Ik wilde een full size cabinet met een groot scherm omdat dit meer het gevoel van een echte pinball geeft dan een kleiner cabinet.
Na een advertentie op marktplaats werd mij een Williams Millionaire cabinet aangeboden. Deze heb ik opgehaald. Geheel gestript, geschuurd, geplamuurd, voorzien van twee lagen grondverf en twee lagen zwarte lak. Dit werd de basis! De muntdeurtje is gestript en opnieuw gespoten evenals de metalen profielen van het speakerpaneel. Omdat ik het geheel strak wil hebben is het cabinet voorzien van een nieuwe glasplaat, nieuwe poten en nieuwe (wpc) side-rails.

De schermen

Dilemma ! Worden het twee of drie schermen ? De mogelijkheid bestaat namelijk om een derde scherm te gebruiken voor het dot matrix display. Dit schermpje (17 inch of 19 inch wordt dan verticaal half in de kopkast, half in het cabinet gehangen. Alleen het bovenste gedeelte wordt dan gebruikt. Het tweede scherm wordt dan horizontaal daarboven in de kopkast gemonteerd.
Na lang wikken en wegen heb ik voor twee schermen gekozen. Hoofdreden was dat het zo goed als onmogelijk is in een system11 kast, de scharnieren zitten in de weg. Mocht het wel lukken dan ontstaat het probleem dat de kopkast niet kan kantelen zonder het derde scherm te demonteren.

Het tweede scherm heb ik verticaal in de kopkast gemonteerd. Een Hannespree ST281MAB Full HD, is een 28 inch scherm wat precies in de kopkast past, gemonteerd op een wandsteun. Het bovenste gedeelte zal dienst doen als kopruit, het onderste gedeelte als dot matrix display.

Het scherm van het speelveld moet aan een aantal eisen voldoen. Zo moet het een full hd zijn, 1:1 pixelmapping hebben, het liefst 100 hertz zijn en hij moet aangaan als de stroom wordt ingeschakeld. Ik kocht een LG 37LH4000 37inch FullHD 100hz. Een 37inch scherm past precies in een standaard cabinet. Dat wil zeggen, zonder behuizing.
Het demonteren van een nieuwe televisie is een aparte ervaring. Uiteindelijk ging dit best soepel. Achter de tv zitten vier verankerde pennen waar normaal de bevestiging van de muurbeugel aan kan. Ik heb gaten in twee balkjes geboord. Deze balkjes over deze pennen geschoven en het geheel rust op twee zijlatten die in het cabinet zijn geschroefd. Zo ligt de televisie stabiel in het cabinet. Aan beide zijden van het scherm is nog een paar millimeter over. Door dunne tochtstrip op de tv aan te brengen ligt deze stabiel en wordt de tv ook beschermd. Tussen de glasplaat en de televisie is gezorgd voor voldoende ruimte. De warmte moet immers wel weg kunnen.

Ontmantelde tv.

Tv met bevestiginssteun op balkjes gemonteerd.

Ventilatie

Televisies en computers produceren behoorlijk wat warmte. Door ventilatoren in het cabinet te plaatsen wordt deze warmte afgevoerd. Ik heb er drie ge�nstalleerd. Eén van 22 centimeter aan de achterzijde van het cabinet, één van 18 centimeter op de plek waar de oude cabinet speaker zat en één van 12 centimeter boven in de kopkast. Hier zat al een gat voor de zwaailamp van de millionaire. De ventilatoren zijn vervolgens aangesloten op de pc voeding.

Stroom

Om het geheel van stroom te voorzien heb ik een wandcontactdoos in de kast gemonteerd. Deze is geschakeld achter een schakelaar op de gebruikelijke plaats. Door middel van een arcadeknop aan de onderzijde van het cabinet start de pc op. Het uitschakelen van de pc gebeurt in het Hyperpin menu.

Geluid

Het geluid van flipperkasten is over het algemeen niet al te best. Dit is op te waarderen door een 2.1 speakerset op de pc aan te sluiten. De twee speakers zijn naast de monitor op de juiste plaats gemonteerd. Nog maar een extra gat in de bodem van het cabinet gemaakt met daar de basmodule op.

Knoppen knoppen knoppen

Te veel knoppen is niet mooi. Toch ontkom je er niet aan. Door eenzelfde knop verschillende functies te geven in de applicaties is het toch wel te beperken. De knoppen worden aangesloten op een Ipac boardje. Deze vervangt als het ware het toetsenbord.
Arcadeknopjes zijn niet aan te bevelen als flipperknoppen. Dus voor de flipperknoppen heb ik standaard flipperknoppen gebruikt. Het bladcontact hierachter is aangesloten op het I pac boardje. Onder de flipperknoppen heb ik een extra knop gemonteerd. Dit is voor kasten die een tweede knop nodig hebben voor bijvoorbeeld magna save. Door het beeldscherm is de positie van deze tweede knop iets anders dan normaal.
Achter de plunger zit een microswitch, normaal gesloten. Als de plunger wordt uitgetrokken activeert het contact en hoe langer het duurt voordat de microswitch gesloten wordt hoe verder de plunger in beeld wordt uitgetrokken. Net als echt dus !

Digitale plunger en flipperknoppen met bladschakelaars.

Aan de voorzijde zijn zes (verlichte) knoppen geplaatst voor functies als start, escape, flyer informatie, instructie kaartje opvragen, menu toegang, insert coin, hyperpin service en feed ball (zeer oude EM kasten).
Achter de coindoor heb ik wpc menu knoppen geplaatst. Hiermee is de software van de flipperkasten eenvoudig in te stellen.

IPAC printje en wpc menu knoppen.

Glasplaten

Zoals gezegd, nieuwe glasplaten. Omdat er een tv onderligt is elk krasje goed te zien.
De televisie ligt centraal in het cabinet. Dat wil zeggen dat er aan de voor- en achterzijde van het cabinet een gat is. Het is niet mooi om de televisie helemaal voorin te leggen omdat er dan achter heel veel ruimte overblijft. Bovendien kom je dan met de plunger niet uit. De televisie begint op het punt waar de plunger eindigt.
De gaten heb ik afgedekt door de onderzijde van de speelveldruit zwart te spuiten zodat alleen het beeldscherm zichtbaar is. Om er vervolgens voor te zorgen dat je er niet onder kan kijken heb ik nog een bezel aan de voorzijde gemaakt die het gat volledig afdicht. De achterzijde heb ik opengelaten zodat het kan ventileren. Omdat de binnenzijde ook zwart is kun je er toch niet inkijken. Ook de glasplaat voor de kopruit is zwart gespoten zodat alleen de kopruit zichtbaar is.

Speakerpaneel

Het speakerpaneel van de Millionaire was natuurlijk niet te gebruiken. Een wpc speakerpaneel zou een uitkomst zijn maar die was helaas niet te vinden.
Dan maar weer naar de bouwmarkt om een plaatje mdf van 14 mm op te halen. Omdat de kopruit een stuk kleiner is heb ik het speakerpaneel 1 centimeter hoger gemaakt dan normaal. Met een figuurzaag de gaten voor de speakers en display er in gemaakt. In de grondverf en vervolgens matzwart gespoten. Twee stukjes zwarte stof achter de speakergaten en een stukje lexaanplaat achter het gat van het display. Het fine-tunen van de software kan beginnen !

Software

Op het Windows OS na is alle software free-ware ! Installatie lijkt ingewikkeld maar het is vrij simpel.
Zoals ik in het begin al vertelde is er een kant en klare Visual Pinball 9 met Pinmame installer te downloaden. Verder is hyperpin, een geweldige frontend, nodig. EM kasten komen het mooist tot hun recht met Future Pinball. De tables zijn in ruime aantallen te downloaden van het internet. Er zit wel verschil in kwaliteit heb ik gemerkt. Voor Visual Pinball heb je de Full screen versies nodig.

De kopruit van Future Pinball is standaard actief. Dat wil zeggen dat lampjes knipperen en telrollen draaien. Prachtig! Visual pinball heeft dit standaard niet. Echter kun je met een programma genaamd UltraVPServer dit wel realiseren. Normaal gesproken geeft hyperpin de kopruit statisch weer. Hyperpin gebruikt per kast een zogenaamd mediapack. In dit mediapack zit de flyer, instructiekaartjes, afbeelding speelveld, afbeelding kopruit en een 'wheel image'. Die laatste wordt door het menu gebruikt om de naam af te beelden. Als deze niet aanwezig is zal de naam van de kast in 'normale letters' worden getoond. De afbeelding van de kopruit uit het mediapack wordt tijdens het spel op de tweede monitor weergegeven. Als deze niet aanwezig is wordt er dus geen kopruit getoond. Het aanbod van mediapacks is vrij groot en anders zijn afbeeldingen zelf ook te maken (printscreen) of te downloaden van het internet.

UltraVPserver gaat net een stapje verder. Het is een programma wat naast hyperpin wordt ge�nstalleerd. Per kast kun je vervolgens een UVP pack downloaden. Een UVP pack bestaat doorgaans uit twee bestanden; een afbeelding van de kopruit (deze vervangt de oorspronkelijke afbeelding) en een uvp bestand. Door een scriptregel in Visual Pinball te vervangen wordt de uvp kopruit aangesproken. Op deze manier zijn scoredisplays, lampjes en kopruit animaties mogelijk. Geweldig !!

Conclusie

Om terug te komen op de vraag in het begin 'Maar flipperen op een computer is toch niet te vergelijken met een echte flipperkast. Of toch wel?'
Volmondig ja. Natuurlijk is het geen echte flipperkast maar het komt in zo'n echt werkend cabinet wel ontzettend in de buurt. De spel ervaring doet zeker niet onder aan een echte variant. Groot voordeel is dat alle kasten storingsvrij zijn en er als nieuw uitzien. Ik hoef geen rubbers te vervangen en de verlichting werkt altijd. Het aanbod van kasten is enorm en het groeit met de dag. Dit is zeker een goede toevoeging voor elke gameroom. Interesse gewekt? Ook zo'n kast bouwen? Op Gameroom heb ik een topic gestart waarin ik een gedetailleerde uitleg zal geven.

Handige links:

• VP software en tables: http://www.vpforums.org/
• FP software : http://www.futurepinball.com
• FP tables : http://www.irpinball.org/
• Hyperpin (ook tables/mediapacks) : http://www.hyperspin-fe.com/
• (UVP)Kopruiten : http://theretrocade.com/flying_dutchman/home.asp