Hoe plastic vlampolijsten

Vlampolijsten, of flame-polishing is een techniek om gebruikte plastiek onderdelen er weer als nieuw te laten uitzien. Door acryl plastiek kort te verwarmen met een vlam, zal de bovenkant smelten en opnieuw glad worden. Kleine krasjes en waas in de plastic verdwijnen. Hier vindt u de uitleg hoe u het zelf kan doen.

Waarschuwing: de auteur van het artikel kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor schade die u toebrengt door het toepassen van de hier beschreven technieken ! M.a.w. 'use at your own risk'. Dit zijn mijn ervaringen, met mijn materiaal.

Dit wou ik even duidelijk zeggen vooraleer mensen komen klagen dat hun zeldzame ramp tot een hoopje gesmolten plastic is herleid..

Inleiding tot vlampolijsten

Al wie flyers van flippers eens goed bekeken heeft is het waarschijnlijk al opgevallen: gloednieuwe plastic ramps zijn zo mooi blinkend en doorzichtig. Op de fotos zie je amper dat de ramps op het speelveld zitten ! Vergelijk dat met je flipper waar duizenden spelletjes op gespeeld zijn, en het valt pijnlijk op dat de ramps er zijn.. ze zijn zo wazig geworden dat je er niet naast en soms amper nog door kan kijken. Wat een verschil toch met een nieuwe kast ! En je mag poetsen zoveel je wil, een speelveld krijg je opnieuw blinkend, maar ramps, dat is een andere zaak.

De meeste mensen hebben ondertussen wel al gehoord van de zg. 'Treasure Cove' flippers op ebay Amerika. Dit zijn kasten die door Allen Shope onder handen zijn genomen en fantastisch gepoetst zijn. Vooral de blinkende en kristalheldere ramps vallen op in hun fotos.

Er is dus een manier om gebruikte ramps als nieuw te krijgen. En nee, je moet geen nieuwe dure ramps kopen, je kan de oude opnieuw helder maken.

Dat gebeurt door flame-polishing. Het is een techniek die mensen die plastic bewerken reeds lang gebruiken. In theorie komt het er op neer dat je even met een vlam over plastic gaat, zodat de bovenzijde smelt en glad wordt. Kleine krasjes zijn weg, de plastic blinkt en ziet er als nieuw uit. Klinkt eenvoudig he ?

Als je wil zien hoe dit gedaan wordt, bestel de 'This Old Pinball' dvd nummer 4 (Indiana Jones). Daarin wordt het gedemonstreerd, want dit is iets dat je beter ziet doen vooraleer je het zelf probeert.

Zelf heb ik al meer dan een jaar van deze techniek gehoord, maar pas recent ben ik ermee gaan experimenteren en ze effectief beginnen toepassen. Ik had een Theatre of Magic aangekocht. Een kapotte ramp heb ik door een gloednieuwe vervangen. De andere ramp wou ik dan ook zo mooi mogelijk krijgen, want een mooie kast met 1 gloednieuwe en 1 oude ramp is geen zicht.. Flame-polishing was de enige oplossing, en het moest goed zijn. Het is goed gelukt moet ik zeggen, want de 'oude' gepolishde ramp is bijna niet van de nieuwe te onderscheiden ! De volgende kast die ik ga poetsen is mijn Whitewater, dit is de kast bij uitstek waarop heldere ramps een groot verschil maken.

Een echte meester in deze techniek ben ik zeker niet. Ik moet nog steeds bijleren, experimenteren, en het is nog steeds spannend als ik eraan begin..

Met op sloop ramps te oefenen heb ik toch al enkele dingen ontdekt waar je moet op letten, en die wil ik in dit artikel aan iedereen meedelen zodat het risico dat je een ramp beschadigt zo klein mogelijk is. Want het klinkt eenvoudig om te doen maar er kan toch heel wat mislopen..

Nogmaals een waarschuwing: deze techniek is zeker niet voor iedereen weggelegd. Ze houdt risico's in, het is steeds gevaarlijk want de plastic verbrandt snel. Je moet het aandurven en vooral veel oefenen. Maar het levert wel mooie resultaten op als je het goed kan..

Voorwaarden

Flame-polishen wordt gedaan op doorzichtige ramps van flippers uit de jaren 90. Op niet-doorzichtige ramps (bv de zwarte die in de jaren 80 werden gebruikt) heb ik het zelf nog niet geprobeerd en ik vermoed dat je daar beter af blijft. Het heeft ook weinig nut om niet-transparante ramps te branden, aangezien enkel doorzichtige ramps wazig worden en je die mooi transparant wil maken. Krassen in niet-doorzichtige ramps probeer je beter met een plastic polish weg te halen.

Zelfs bij doorzichtige ramps is het altijd mogelijk dat er verschillende soorten plastic gebruikt zijn met bv een ander smelt/brandpunt, dus wees voorzichtig indien je een ramp hebt die anders aanvoelt.

De kleine blauwe ramp op Bally's Strange Science lijkt me ook iets waar ik het nooit zou op proberen, de plastic daarvan is echt te dun.

De plastic vensters van bv Creature of the Black Lagoon, Popeye, Black Hole en Haunted House zouden hiermee ook helder te krijgen zijn, maar ik heb het zelf nog niet geprobeerd.

Ik heb het ook niet getest op ramps die gelijmd of met hars/epoxy gerepareerd zijn. Wees ook hier voorzichtig mee aangezien deze stoffen misschien fel reageren op warmte ! (vooral als ze recent gebruikt zijn, ga niet een ramp lijmen en een kwartier later al met de vlam erop)

Met deze techniek krijg je kleine krasjes en wazige plekken weg. Het is geen wondermiddel om gaten, barsten of diepe krassen te repareren (daar bestaan andere technieken voor).

Ramps die er redelijk uitzien, krijg je zo goed als nieuw. Versleten ramps gaan verbeteren maar verwacht geen mirakels.

Vergeelde plastics blijven vergeeld. Het zijn enkel de oppervlakkige krassen en waas die je weg krijgt.

Verder kan je de techniek ook op andere doorzichtige plastics en bumper caps toepassen, maar hierbij moet je zeker heel voorzichtig zijn. Deze plastics zijn dun en verbranden zeer snel.

Materiaal om te Vlampolijsten

Je hebt een bunzenbrander nodig. Blijkbaar bestaan er verschillende soorten gas-toortsen (afhankelijk van het type gas), maar daarin ben ik niet gespecialiseerd.

Op RGP had iemand gepost dat hij liever een kleine butaan-brander gebruikt omdat een grotere op propaan te warm werd en het risico om de ramp te verbranden te groot was.

Zelf gebruik ik een brandertje dat ik voor 15 euro ofzo in een doe-het-zelf zaak kocht, waarin je onderaan een klein gasbommetje schroeft.

Heb je goede ervaringen met andere soorten branders dan mag je het altijd laten weten..

Voorbereiding

Heel belangrijk: alle vuil moet verwijderd zijn ! Indien de ramp nog vuil is, zal dit in de plastic smelten en krijg je de ramp nooit meer helder !!

Dus voor je begint, gooi ze in de vaatwasser (enkel wassen, geen droogcyclus !!), of was ze grondig met de hand en spoel meermaals na.

Maak ook alle switches los en verwijder extra plastics, flashers, protectors e.d. zodat je enkel de ramp hebt en de boven- en binnenzijde helemaal vrij is.

Best is om er een gewoonte van te maken altijd de ramp te reinigen om alle resten van wax, Novus en andere poetsproducten te verwijderen. Goed naspoelen met water en laten drogen.

Zorg ook dat je een propere werktafel hebt, zodat er geen vuil in de ramp komt als je ze neerlegt om af te koelen. En je hebt voldoende plaats nodig zodat de ramp plat kan liggen want door de warmte is ze buigzaam en kan ze vervormen..

Vlampolijsten met vlam

OK dan, je ramp is proper, tijd om er aan het vlampolijsten te beginnen. Het allerbelangrijkste waar je moet op letten is van de ramp niet TE warm te maken ! Draai de gaskraan dan ook niet maximaal open, maar net voldoende om een mooie vlam te krijgen.

Vooral in het begin is het wennen om met vuur de ramp te raken, maar dat is net de bedoeling. Waar je echt voor moet opletten is dat je de vlam altijd in beweging houdt.

Op de TOP video gaan ze enkel 1 of 2 keer snel over heel de ramp, van begin tot einde. Zelf werk ik liever in kleine stukjes, dat werkt iets rustiger en dan kan ik beter zien welke plekken extra aandacht nodig hebben. Dat is iets wat je moet oefenen. Werk je in stukjes, zorg dan dat je tussendoor de ramp tijd geeft om af te koelen.

Hoe snel je moet gaan is moeilijk uit te leggen, daarmee dat je moet experimenteren of het door iemand zien doen. Maar voor alle duidelijkheid, het gaat hier over seconden en niet over minuten. De hele Cirqus Voltaire ramp heb ik op een 10-tal seconden gedaan.

Hou de vlam te lang op 1 plek (meer dan enkele seconden) of ga te lang heen en weer over de ramp, en de plastic verbrandt !!

Dat verbranden op mijn sloop-ramps ziet eruit als kleine luchtbelletjes die (plotseling) opduiken in de plastic. Het oppervlak wordt dan ruw en is niet meer glad te krijgen. Als het echt te erg misgaat dan ruik je het ook..

Maar even terug over die luchtbelletjes. Stop onmiddellijk zodra je die ziet opduiken !! Je ramp is dan definitief beschadigd !

Ik heb geprobeerd om de ramp lang genoeg te laten afkoelen en dan opnieuw te beginnen, zonder positief effect. De luchtbelletjes hebben bovenaan een fijn laagje plastic en dat verbrandt zodra het opwarmt. Indien je dit toch voor hebt, vrees ik dat de enige oplossing om ze weg te krijgen is van ze voorzichtig met bv schuurpapier of een vijl open te schuren.

Een andere beginnersfout die vaker voorkomt, is van te lang heen en weer over de ramp te gaan. De plastic wordt dan te warm en flexibel, je ramps trekken wat krom en houden ook die vorm als ze afkoelen. Ik had een keer zelfs de textuur van de stof van mijn handschoen in een ramp staan ! Denk dus niet 'bijna gedaan, nog snel een paar keer heen en weer want het kan toch geen kwaad'. Neem de tijd ervoor, laat de ramp volledig afkoelen en probeer nogmaals. En ga je echt te lang over en weer dan zal de ramp ook verbranden. Luchtbelletjes ontstaan dus niet alleen wanneer je de vlam stil houdt !

Verbuigen of verbranden wil je NIET op jouw ramp..

Maar laat ons nu zeggen wat er gebeurt als je alles goed doet. Je ziet de ramp helder worden door de warmte.. Wazige plekken verdwijnen letterlijk als sneeuw voor de zon, de ramp wordt doorzichtig en blinkt als een spiegel.

Je gaat best maar 1 of 2 keer met de vlam over de ramp. De ramp moet koel genoeg blijven zodat je ze in je hand kan vasthouden. Ik doe nu ook geen handschoenen meer aan: te warm voor mijn handen is ook te warm voor de ramp ! Voel je de warmte, leg dan de ramp opzij en laat ze een kwartiertje afkoelen. Plastic koelt traag af, denk niet na 1 minuut dat ze al volledig koud is. Wacht 10 tot 15 minuten, daarna kan je het nog eens proberen en opnieuw erover gaan.

Pas op voor de opstaande randen van de ramp, die worden sneller warm (dichter bij de warmtebron) en trekken dan krom. Meestal hou je die niet in het oog omdat je aan de binnenkant van de ramp aan het werken bent. Dit is nog een reden om beter even snel te werken en de ramp te laten afkoelen, dan teveel heen en weer te gaan.

Het hangt van de diepte van de krassen af of ze snel weg gaan of nog een beetje zichtbaar blijven.

De diepe sporen die de bal in het midden inslijt gaan er niet altijd volledig uit. Daarvoor kan je beter eerst een plastic polish (zoals Novus 3) gebruiken om ze al zoveel mogelijk te verwijderen. Sommige mensen gebruiken 2000 grit schuurpapier om diepe slijtage weg te werken. Ik heb dit geprobeerd en het werkt redelijk.. Let wel op dat je niet teveel met schuurpapier werkt of je maakt een waas die er niet volledig uitgaat ! Dus enkel op het smalle spoor in het midden van een ramp toepassen, op eigen risico !

Normaal gezien is enkel de binnenzijde van de ramp wazig doordat de bal erdoor rolt. Wil je de ramp helemaal helder maken dan is het ook nodig van de van de onder- en zijkant ook te doen. Let dan wel goed op dat je uit de buurt van stickers en kabels blijft !

Het belangrijkste dat je moet onthouden: blijf de vlam BEWEGEN ! Nooit stilhouden. Wil je even kijken hoe goed het gaat: haal de vlam weg en kijk dan pas (want als je je concentreert om te kijken dan valt je hand vanzelf stil). De vlam altijd in beweging houden !! Nooit vergeten !

Gas-soldeerbout

Een kennis van me gebruikt ook een soldeerbout op gas. Als je de soldeerpunt ervan afneemt krijg je ook een mooie, niet te grote vlam. Die is goed geschikt om bv in kleine hoekjes te komen, vooral op kleine ramps met veel bochten en hoekjes kan dit van pas komen.

Deze werkt heel goed, zie ook verder in het artikel voor een veilige methode om te vlampolijsten.

Vlampolijsten met een verfstripper

UPDATE: doe dit NIET ! Deze manier is heel gevaarlijk en ik laat het hier enkel staan omdat ik ermee getest heb en mijn ervaring wil meedelen. De andere manieren in dit artikel beschreven zijn veiliger.

In plaats van een brander heb ik ook met een verfstripper getest. Uiteindelijk is het de warmte die je nodig hebt.

De verfstripper die ik gebruikte heeft 2 standen, volgens het label:
- 1: 300 graden Celsius, 240 liter lucht/minuut
- 2: 500 graden, 400 liter lucht/minuut

Dit alles onder voorbehoud, ik heb de temperatuur niet nagemeten, en de verfstripper die u hebt kan anders zijn !

Stand 1 is de veiligste maar heeft minder effect.

Zelfs na de stripper 30 seconden op 1 plek te houden, werd de ramp niet te warm zodat ze krom trok, en belangrijker, ze verbrandde niet. Door de lagere temperatuur is het effect echter bijna minimaal.

Als je eens wil oefenen zonder veel risico's te nemen is dit de aanbevolen manier.

Stand 2 is warm genoeg maar gevaarlijk om te gebruiken. Na 5 a 10 seconden op 1 plek te richten begon de ramp te verbranden ! Zelfs na enkele seconden werd de plastic zo warm dat hij te buigzaam werd (vooral opstaande randen). Het effect was wel goed, waas verdween heel goed, zelfs veroorzaakt door schuurpapier.

Ik hield de brander wel heel dicht bij de ramp (5 a 10cm), als je oefent en hem verder houdt kan je misschien wel veiliger resultaten krijgen.

Persoonlijk vind ik het risico te groot van op deze manier een volledige ramp te doen. Op stand 2 moet je heel snel werken en altijd de luchtstroom in beweging houden. Vooral dat laatste is minder vanzelfsprekend dan wanneer je met een vlam werkt. Je ziet waar de vlam en de warmte is, de warmte blijft plaatselijk. Warme lucht zie je niet en wordt doorheen heel de ramp geblazen, dus 20cm verderop van waar je op richt is de ramp ook al aan het opwarmen. Werk te lang en heel de ramp is opgewarmd met hoog risico op verbuigen en verbranden.

Om plaatselijk enkele plekken bij te werken kan je de stripper goed gebruiken zonder al te veel risico's. Laat hem op temperatuur komen, en richt dan 2 a 3 seconden de warmte op de wazige plek. Is ze nog niet volledig weg ? Laat de ramp voldoende afkoelen en probeer nog eens.

Heb je geen brander en enkel een verfstripper dan kan je het daarmee proberen. Maar zorg dan dat je eerst veel op sloopramps kan oefenen want omdat je de warme lucht niet ziet en die hard geblazen wordt, moet je heel snel werken en is het risico op schade groter dan met een brander.

Een veilige manier om te vlampolijsten

Na veel getest te hebben met verschillende werkwijzen en soorten vlammen (kleiner en smaller), heb ik eindelijk een relatief veilige manier gevonden om te vlampolijsten. Het is niet 100 percent veilig (geen enkele methode die een vlam gebruikt kan dat zijn) maar het is de eenvoudigste manier van werken die de beste resultaten met het minste risico geeft. Iedereen zou dit moeten kunnen toepassen.

Wanneer ik begon te testen met verschillende branders, dacht ik dat een grotere vlam beter was. De TOP dvds tonen een heel grote vlam, maar daarbij moet je heel snel werken en de ramp lang laten afkoelen. Mijn brander gaf ook een relatief grote vlam.
Maar een vriend zei me dat hij een soldeerbout op gas gebruikte. Die had een heel kleine vlam, ideaal om in de hoekjes te komen maar iets de klein om vlot te werken. Het zette me aan het denken dat kleiner wel eens beter kon zijn.

Het gereedschap dat ik nu gebruik om veilig plastics glad te krijgen is een creme-brulee brander.
Mijn vrouw houdt ervan dat ik haar keukengereedschap gebruik om flippers op te knappen ! Ja ik ben sarcastisch..
Deze brander is echt fantastisch om ramps glad te krijgen, om te vlampolijsten gebruik ik geen enkele andere manier meer !

Mijn manier van werken is nu:
1/ Kuis de ramp heel goed. Meestal stop ik ze eerst in de vaatwasser (op het minst warme programma).
Daarna kijk ik na dat alle vuil weg is. De ramp moet echt perfect proper zijn.
2/ Met 2000 grit schuurpapier (en water) schuur ik het diepe spoor op dat de flipperbal meestal in het midden van een ramp heeft ingeslepen.
Je moet niet dat spoor er volledig uitschuren, gewoon wat opschuren is voldoende. Dit maakt de ramp dof, maar dat kan geen kwaad, want met te vlampolijsten krijg je dat weg. 3/ Poets de ramp opnieuw om alle vuil en stof van het opschuren te verwijderen. 4/ begin te vlampolijsten !
De vlam is klein genoeg om de warmte lokaal te houden. Zorg gewoon dat je de vlam langzaam blijft bewegen. Je moet geen schrik hebben dat andere delen van de ramp warm worden en vervormen, zoals met grotere branders het geval kan zijn. Dit is een groot voordeel van dit type brandertje te gebruiken en het maakt hem zo veilig.
Ga gewoon langzaam over de hele ramp. Gewoonlijk ga ik een keer over de hele bovenkant van de ramp; Dan leg ik ze neer en laat ik ze een minuutje (of langer) afkoelen.
Daarna ga ik over de hele onderkant van de ramp (let op voor stickers). Opnieuw neerleggen, laten afkoelen..
Daarna is het tijd om de bovenzijde opnieuw te doen. Meestal is die niet na 1 keer perfect glad.
Herhaal dit proces zolang als nodig is. Elke keer zal je zien dat de ramp er beter en beter gaat uitzien, tot ze mooi blinkt en het ingesleten spoor in het midden ook weg gaat. let er gewoon op dat je de vlam niet stil houdt en dat je telkens de ramp voldoende lang laat afkoelen.

De kleine vlam van deze butaan creme brulee brander is warm genoeg om het plastic te laten smelten, maar is klein genoeg om geen andere naast de vlam te beschadigen. Ik hoef zelfs niet de stickers te verwijderen of schakelaars en hun bedrading, let er gewoon op dat de vlam de bedrading niet raakt.

Als je nog steeds schrik hebt om er zelf aan te beginnen en wil je dat ik je ramps vlampolijst, neem contact met me op om af te spreken..

Samengevatting:

• enkel vlampolijsten als je durft en oefen eerst zoveel mogelijk op sloop ramps
• de ramp moet perfect proper zijn
• de plastic niet te warm laten worden door de vlam in beweging te houden en neem voldoende rust vooraleer het opnieuw te proberen
• als het misloopt: direkt stoppen zodra luchtbelletjes opduiken en dan niet meer opnieuw proberen
• een kleinere vlam is beter dan een grotere

Eventueel kan je de ramp waxen voor je ze in de kast zet, dat doet ze nog meer blinken en beschermt ze ook een beetje tegen inslijten.

Tip: Als je echt geen sloop-ramps vindt om te oefenen, maar de kast waarop je het probeert heeft een ramp onder het speelveld, begin dan met deze. Als het dan toch (een beetje) misloopt zit het tenminste verborgen. Meestal is deze ramp niet erg bekrast en krijg je ze als nieuw (maar let op want soms zijn ze van dunnere plastic).

ps. Nog even over de fotos van Treasure Cove: hij is een ervaren fotograaf die weet hij hoe goede fotos moet nemen, een dure camera heeft en er ook de tijd voor neemt. Verder zijn ze buiten in (fel) daglicht gemaakt. Dus zelfs al heb je je ramp behandeld, verwacht niet dat de foto van jouw kast die je snel in huis neemt met je digitale camera van 200 euro er even goed uitziet als die bij zijn ebay-veilingen. Maar begon je met een propere, niet te bekraste ramp, ga er eens mee buiten in de tuin in de zon staan en je zal zien dat ze even hard blinkt.

Fotos

Voor	Na
	Deze foto laat het beste het verschil zien: de bovenkant is al gedaan tot ongeveer 10cm boven mijn hand.

Er bestaat gespecialiseerd gereedschap om te vlampolijsten. www.acrylicflamepolishing.com heeft hier meer informatie over.